Những giá trị làm nên "Di sản kép"

Ngày 23/6/2014 quần thể danh thắng Tràng An chính thức được UNESCO công nhận là di sản thế giới – Di sản văn hóa và thiên nhiên đầu tiên tại Việt Nam.

Quần thể danh thắng Tràng An là một địa danh du lịch tổng hợp văn hóa – tự nhiên nổi tiếng ở Ninh Bình. Nơi đây có nhiều di tích danh thắng đã được Chính phủ Việt Nam xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt quan trọng như Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc – Bích Động, chùa Bái Đính, cố đô Hoa Lư…

Những giá trị nổi bật

Giá trị thẩm mỹ

Tràng An bao hàm những hiện tượng thiên nhiên bậc nhất, hoặc những khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên và tầm quan trọng thẩm mỹ nổi bật.

Trong hồ sơ gửi lên UNESCO của “Hạ Long trên cạn” có ghi rõ: quần thể Tràng An là ví dụ nổi bật, đại diện cho các giai đoạn lịch sử chính của trái đất, bao gồm cả tiến trình phát triển sự sống, những quá trình địa chất đang hình thành nên các dạng địa hình, các đặc điểm địa mạo hoặc sơn văn nổi tiếng chứa đựng những hiện tượng tự nhiên đặc sắc với các khu vực có vẻ đẹp tự nhiên và giá trị thẩm mỹ vượt trội.

Cảnh quan tháp karst Tràng An là một trong những khu vực đẹp và ngoạn mục nhất thuộc loại này trên thế giới. Những ngọn núi hùng vĩ, hang động huyền bí, sông nước thanh tĩnh và nhiều đình chùa linh thiêng của Tràng An đã truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ đến với mảnh đất này. Đây là một nơi mà thiên nhiên và văn hóa không thể tách biệt, nơi mà văn hóa chứa đựng sự kỳ diệu, bí ẩn và hùng vĩ của thế giới tự nhiên và đã được cải biên. 

Những rặng núi hẹp nối liền hai đỉnh núi, được ví như những thanh kiếm khổng lồ, bao quanh các thung, trũng, hố sụt tròn và dài, với những dòng sông, suối nối với nhau, chảy quanh co qua các hang động ngầm dài đến một kilomet. Du khách được chở trên những con thuyền truyền thống có thể tận hưởng vẻ đẹp đa dạng của vô số những thạch nhũ, rèm nhũ và những trang trí tô điểm trần hang. Rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm khắp cảnh quan, thậm chí bám vào các vách đá và đỉnh núi, trong khi đó, dê gặm cỏ trên các vách thung lũng, và trâu nước đầm mình trong các bãi phù sa cùng đàn diệc trắng. Hòa trộn khéo léo và đẹp mắt với khu rừng nguyên sinh là những ruộng lúa bao quanh các dòng sông, tạo ra một tác phẩm với nhiều mầu sắc đa dạng và luôn biến hóa, được tôn lên nhờ hình ảnh những người nông dân và ngư dân địa phương đang thực hiện những công việc truyền thống càng làm bức tranh thêm đặc sắc. 

Giá trị văn hóa, lịch sử

Quần thể danh thắng Tràng An là một thí dụ nổi bật về sự tương tác giữa con người và môi trường ở khu vực Đông Nam Á trải qua hơn 30.000 năm lịch sử phát triển của con người từ Hậu kỳ Pleistocene đến Holocene. Các cuộc nghiên cứu khảo cổ học và việc phục dựng lại môi trường cổ đã hé lộ chuỗi phát triển văn hóa và hoạt động của người cổ trong mối quan hệ chặt chẽ với tiến hóa địa chất gần đây của khối karst đá vôi, làm biến chuyển mạnh mẽ giữa các môi trường lục địa, đảo và bờ biển. Chính vì vậy, Tràng An thể hiện rõ là một kho thông tin nguyên vẹn về thích ứng của con người với các điều kiện biến đổi môi trường trải qua một số những biến đổi về địa lý và khí hậu khắc nghiệt nhất trong lịch sử gần đây của Trái đất, đặc biệt là những biến đổi diễn ra vào cuối và ngay sau  thời kỳ băng hà cuối cùng. Tràng An là nơi chứa đựng các thông tin về sự tương tác giữa con người và môi trường qua thời gian, và là một trong số ít các địa điểm có giá trị ở Đông Nam Á giữ được các đặc điểm ban đầu và không bị ảnh hưởng lớn bởi con người, động vật và các tác nhân khác.

Các bằng chứng về môi trường cổ ở Tràng An, kết hợp với kết quả nghiên cứu khảo cổ học đã cung cấp những thông tin quan trọng về các môi trường đã mất, lịch sử tiến hóa và tính đa dạng cũng như việc con người đã thích ứng như thế nào với điều kiện sau giai đoạn băng hà cuối cùng. Những phát hiện rõ ràng về đặc điểm thực vật xưa cùng các mối liên quan gần gũi giữa các chứng cứ khảo cổ học và môi trường cổ như vậy không phổ biến ở Đông Nam Á nên trong trường hợp này, Tràng An đã nhanh chóng được công nhận về khoa học như là một chuỗi điển hình trong khu vực. Câu chuyện văn hóa tiền sử ở Tràng An là hình ảnh thu nhỏ của quá trình toàn cầu về ứng phó của con người đối với biển tiến sau băng hà trong khu vực này tới mức có thể được coi là mô hình so sánh với các địa điểm khác trong khu vực cùng chịu các tác động này. Tràng An cũng là một trong số ít các di sản có giá trị ở Đông Nam Á giữ lại nhiều đặc điểm ban đầu không chịu ảnh hưởng lớn từ con người, động vật và các nhân tố khác trong thời gian sau đó. Tràng An mang đặc điểm về quá trình tương tác giữa con người-môi trường và là một kho tư liệu vô giá toàn cầu cho việc tìm hiểu quá trình thích ứng và thay đổi cảnh quan trong điều kiện biến đổi môi trường.

Giá trị địa chất, địa mạo

Tràng An được các nhà địa chất quốc tế đánh giá là một thí dụ điển hình cho tháp đá vôi nhiệt đới ẩm ở giai đoạn cuối của quá trình phát triển địa mạo và là một mô hình để nhận biết và so sánh với các khu vực tương tự trên thế giới. Sản phẩm của quá trình phân cắt mạnh của khối đá vôi lớn được nâng lên trong hàng trăm triệu năm, cảnh quan chứa đựng một dãy hoàn chỉnh các dạng địa hình đá vôi điển hình, bao gồm tháp, lũng (hố karst), thung lũng (hố sụt), các cấu trúc sụt lở và các lớp trầm tích, hang ngầm và sông ngầm, hang động và trầm tích hang động.

Tràng An nổi bật toàn cầu một cách rõ ràng và tổng quát về đặc trưng cảnh quan karst đá vôi nhiệt đới ẩm, bao gồm các nón karst, tháp karst, các hố sụt, các bồn địa, ngấn đầm lầy, hang ngập, sông ngầm và các hang động với các trầm tích trong đó. Có ý nghĩa khoa học lớn là sự hiện diện trong cùng một cảnh quan các dạng chuyển tiếp giữa karst chóp nón, với các nón liên kết với nhau qua các sống núi sắc mảnh, và karst tháp đứng rời rạc trên cánh đồng bóc mòn phủ lớp phù sa. Không có nơi nào trên thế giới cho thấy sự chuyển tiếp cảnh quan karst này tốt hơn và rõ hơn Tràng An. Câu chuyện tiến hóa karst, đã được kể khá kỹ ở Tràng An, thậm chí còn mang ý nghĩa khoa học lớn hơn với các bằng chứng dao động mực nước biển ở đây trong quá khứ. Trong thời kỳ Pleistocene và Holocene, các rìa của sơn khối Tràng An bị biển xâm lấn và  biến cải  nhiều lần. Tràng An được coi là có tầm quan trọng toàn cầu trong việc minh họa sự tương tác của quá trình tiến hóa karst với những dao động mực nước biển và mực nước ngầm có liên quan. 

Với những giá trị nổi bật toàn cầu, Tràng An đã trở thành di sản kép đầu tiên của Việt Nam được UNESCO chính thức ghi danh vào danh sách di sản thế giới. Tư đây Quần thể danh thắng Tràng An thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, khám phá.  Điều này đã trở thành niềm tự hào của những người dân Ninh Bình nói riêng và người dân cả nước nói chung.

Tham khảo tour du lịch Tràng An tại Tour Du lịch Ninh Bình của Sinhcafe!